KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 30 GRUDNIA

Słońce w znaku Koziorożca

Filipiny – Dzień Jose Rizala

30 grudnia rodzą się osoby o umyśle refleksyjnym, poważne i obowiązkowe. Umieją doskonale koncentrować się, wierzą we własne siły i są cierpliwe w dążeniu do celu. Zarówno na siebie, jak i na innych patrzą krytycznie. Potrafią zacięcie bronić przekonań.

Patronem dnia jest św. Egwin, benedyktyn i biskup diecezji Worcester w Anglii (żył w VII w.). Był zasłużonym reformatorem życia kościelnego. Szczególną jego zasługą była obrona świętości sakramentu małżeństwa. Pod koniec życia zrezygnował z godności biskupa i zamieszkał w klasztorze.

Imieniny obchodzą: Eugeniusz, Marceli, Seweryn, Rainer, Irma, Irmina, Anizja, Anizjusz, Dawid, Dawida, Dionizy, Egwin, Eksuperancjusz, Katarzyna, Liberiusz, Łazarz, Małgorzata, Sabin, Sabina, Sewer i Uniedrog.

Eugeniusz, imię greckie oznacza: „dobrze urodzony, z dobrego rodu”
Przysłowie: „Święty Eugenii pogodę w styczniu odmieni”.

Cytaty na dziś:
• Ludziom wydaje się, że są lepsi, kiedy jest im lepiej. Mirosław Zuławski
• Rządzić, znaczy dzielić sprawiedliwość dla wszystkich jednakowo. Franklin Delano Roosevelt (1882 – 1945)

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1871 Ukazał się ostatni numer wydawanego w Poznaniu tygodnika „Sobótka” pod redakcją Romana Szymańskiego.

Sobótka (tygodnik beletrystyczny ilustrowany) – polskojęzyczne czasopismo (tygodnik) literackie wychodzące w Poznaniu w latach 1869-1871.

Inicjatorem powstania i wydawcą był Mieczysław Leitgeber. Przed powstaniem Sobótki panował w Wielkopolsce około dwudziestoletni okres stagnacji w zakresie wydawania polskich czasopism literackich. W latach 60. XIX wieku nastąpił okres ożywienia politycznego i umysłowego Polaków.

Czasopismo miało charakter popularno-rozrywkowy, z elementami historii, krajoznawstwa i przyrody, bez poruszania sfery religijnej i politycznej, tak aby nie wywoływało ostrych sporów i polemik.

Leitgeber nawiązywał do leszczyńskiego Przyjaciela Ludu – adresował czasopismo głównie do mieszczaństwa. Miało pokazywać żywotność niezłamanego ducha narodowego po klęsce Powstania Styczniowego w 1863.

Sobótka często podlegała krytyce, głównie z uwagi na bezbarwność polityczną. Edmund Callier, wraz z gronem młodych literatów, postulował stworzenie czasopisma bardziej dojrzałego, naukowego i zaangażowanego w walkę o wolność. Stworzyli ostatecznie Tygodnik Wielkopolski, z którym Sobótka się połączyła (tracąc nazwę).

Ostatni numer Sobótki, fot: Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa

1883 Zmarł Jan Konstanty Żupański, poznański księgarz i wydawca.

Pochodził ze spolonizowanej rodziny kupców greckich o nazwisku Zupanos, osiadłych w Wielkopolsce w II połowie XVIII wieku.

W latach 1818-1826 kształcił się w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, następnie na uniwersytecie w Berlinie (1826-1830), gdzie studiował nauki prawne. Pracował jako aplikant przy Wyższym Sądzie Krajowym w Berlinie do 1835, udzielał się jednocześnie jako publicysta i tłumacz.

W 1835 wrócił na stałe do Poznania, aby przejąć majątek po śmierci ojca. Początkowo zajmował się tłumaczeniem z języka niemieckiego dzieł ekonomicznych, następnie – wykorzystując odziedziczony po ojcu znaczny kapitał – 11 listopada 1839 w domu przy Starym Rynku 8 otworzył księgarnię nakładową. Wkrótce rozwinął jednoczesną działalność wydawniczą. W 1842 uruchomił wypożyczalnię książek polskich i francuskich oraz dział antykwaryczny. Podróżował w sprawach służbowych do Paryża i Brukseli. Współpracował z Towarzystwem Naukowej Pomocy.

Był jednym z inicjatorów powołania w 1857 roku Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk oraz Towarzystwa Czytelni Ludowych. Należał do Kasyna Polskiego w Bazarze. W 1848 roku znalazł się w szeregach polskiej Gwardii Narodowej w Poznaniu.

Zmarł 30 grudnia 1883 roku, pochowany został według obrządku greckiego na cmentarzu parafialnym św. Marcina (dziś nieistniejący) dnia 2 stycznia 1884 roku.

1918 Powstanie Wielkopolskie.

Nieudana próba rozmów pokojowych z Niemcami, którzy odmawiają wzięcia odpowiedzialności za wywołanie starć 27 grudnia. W Poznaniu powstańcy wypierają z koszar 6 pułk grenadierów, który po rozmowach opuszcza z bronią miasto. Wyzwolenie Wronek, Wągrowca, Gołańćzy, zatrzymanie niemieckiego natarcia na Gniezno pod Zdziechową.

Powstańcy w okopach, fot. wikipedia

1972 Oddanie do użytku pierwszej części szpitala przy ulicy Lutyckiej oraz  trasy tramwajowej na zbudowanym odcinku trasy Hetmańskiej między ulicą Głogowską i Dzierżyńskiego w Poznaniu.

Tramwaj na przystanku Głogowska – Hetmańska 1973 Foto: Archiwum MPK (fotopolska)

Trasa Hetmańska, rok 1973, w tle budynki HCP, fot: fotopolska

1978  Plebiscyt na dziesięciu najlepszych sportowców i trenerów wielkopolskich w 1978 r. zorganizowany przez popołudniówkę “Express Poznański”.

Wpłynęło ogółem 9852 kuponów. Zwycięzcami zostali: Bogdan Kramer (bojery), mistrz świata i wicemistrz Europy – 54288 pkt; 2. Wojciech Fibak (tenis) – 52342 pkt.; 3. Adela Dankowska (szybownictwo) 51881 pkt.

Romuald Rowecki odwiedza bojerem JKW Bogdana Kramera (1974, jezioro Kierskie) fot: Polski Klub Morski

ZDARZYŁO SIĘ 30 GRUDNIA

39 Urodził się Tytus (syn Wespazjana), cesarz rzymski w latach 79-81.

1565 Na Litwie wprowadzono powiaty, będące podstawą organizacji sejmików i sejmu. Również senat oraz sądownictwo zostały przekształcone na wzór polski. i

1691 Zmarł Robert Boyle – angielski chemik, fizyk i filozof; współtwórca nowoczesnej chemii, podał m.in. definicję pierwiastka chemicznego.

1865 Urodził się Rudyard Kipling, pisarz brytyjski. Laureat Nagrody Nobla w 1907 roku, autor “Księgi dżungli”. (zm. 18.01.1936).

1867 Urodziła się Wanda Siemaszkowa, aktorka, reżyserka teatralna, dyrektorka teatru. Uważana za wybitną odtwórczynię ról w dramatach Wyspiańskiego i Ibsena. Zmarła 6 sierpnia 1947 r.

1888 Urodził się Eugeniusz Kwiatkowski, polityk i działacz gospodarczy, współtwórca Centralnego Okręgu Przemysłowego. (zm. 22.08.1974).

Wśród gości, obok prezydenta Poznania, Cyryla Ratajskiego siedzi minister Eugeniusz Kwiatkowski, fot: Izba Rzemieślnicza w Poznaniu.

1922 Rosja Radziecka przyjęła nazwę Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.

1924 Edwin Hubble zakomunikował o odkryciu innych niż nasza galaktyk.

1924 W Polsce powołano do życia przedsiębiorstwo “Lasy Państwowe”.

1946 W Chicago urodziła się Patti Smith, amerykańska wokalistka rockowa, kompozytorka i poetka, w latach 70-tych liderka grupy Patti Smith Band. Zadebiutowała albumem “Horses” (1975), a jej największym przebojem była piosenka “Because The Night” (1978).

22 czerwca 2007 artystka wystąpiła na Dziedzińcu Różanym poznańskiego Zamku na jedynym w Polsce koncercie.

1947 W Łodzi utworzono Studio Małych Form Filmowych „Semafor”.

1956 W Warszawie urodził się Jacek Wszoła, rekordzista świata i Europy w skoku wzwyż, złoty (1976) i srebrny (1980). Medalista igrzysk olimpijskich w Montrealu i Moskwie. (195 cm, 78 kg ).

1959 Urodziła się Tracey Ullman, aktorka komediowa. Występowała m.in. w popularnym serialu “Ally McBeal”, i “Tracy bierze na tapetę”.

1965 W Republice środkowoafrykańskiej dokonano zamachu stanu. Władzę objął pułkownik Jean Bedel Bokassa, który obwołał się prezydentem i przez wiele lat był jednym z najbardziej krwawych dyktatorów Afryki.

1966 W Polsce wprowadzono nowy układ miar “SI”.

1975 Urodził się Tiger Woods, zawodowy gracz w golfa.

1988 Urodził się Jan Mela, polski niepełnosprawny polarnik, najmłodszy w historii zdobywca bieguna północnego i bieguna południowego.

1999 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “Smooth” – Santana feat. Rob Thomas; US Top Album: “…And Then There Was X'”- DMX.

2000 Zmarł Stanisław Broniewski “Orsza” – ostatni komendant Szarych Szeregów. W roku 1943 dowodził słynną Akcją pod Arsenałem, w której harcerze odbili z rąk hitlerowców swojego kolegę Janka Bytnara “Rudego”. Urodził się w Warszawie 29 grudnia 1915 roku.

2001 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “Somethin’ Stupid” – Robbie Williams & Nicole Kidman; UK Top Album: “Swing When You’re Winning” – Robbie Williams.

2006 Stracony został Saddam Husajn, iracki polityk, prezydent i dyktator Iraku (ur. 1937).