KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 4 LIPCA

Słońce w znaku Raka

Święto narodowe Stanów Zjednoczonych, Dzień Niepodległości.

Urodzeni 4 lipca mają duże wyobrażenie o własnej wartości i o tkwiących w nich samych możliwościach. Ich mocnym punktem są znaczne zdolności praktyczne i umiejętności radzenia sobie w życiu. Potrafią być bystrymi obserwatorami rzeczywistości i wyciągać z tego wnioski dla siebie. Są bardzo uczuciowi i pod wpływem uczuć mogą wiele zdziałać. Niekiedy przejawiają skąpstwo i zawziętość. Miewają nieraz długie okresy bierności i wyczekiwania.

4 Lipca Kościół Katolicki wspomina św. Andrzeja z Krety, św. Odo Dobrego, św. Ulryka z Augsburga i św. Elżbietę Portugalską, patronkę trzeciego zakonu św. Franciszka

Św. Elżbieta Portugalska (1271-1336), była żoną Dionizego, króla Portugalii. Słynęła z wielkiej dobroci i miłosiernych czynów. Jej działalność godzenia zwaśnionych monarchów przyniosła jej przydomek “anioła pokoju”. Po śmierci męża została tercjarką III Zakonu św. Franciszka i zamieszkała w klasztorze sióstr klarysek w Coimbrze. W Archidiecezji Krakowskiej w tym dniu przypada uroczystość Rocznicy Poświęcenia Bazyliki Metropolitalnej na Wawelu.

Cytaty na dziś:

– Kobieta jest mądrzejsza od mężczyzny. Ale najwięcej rozumu musi zużyć na to, by ukryć ten fakt. Mary McCarthy
– Pierwszą część życia spędza się na pragnieniu drugiej, drugą – na żałowaniu pierwszej. Soeren Kierkegaard
– Każdą pracę wykonuj tak, jakby miała ona być ostatnią w życiu. Marek Aureliusz

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1793 Koniec działalności władz polskich w Poznaniu w czasach przedrozbiorowych.

1854 W Teatrze Miejskim miał miejsce ostatni koncert braci Wieniawskich w Poznaniu.

Wczorajszy wieczór w teatrze możemy policzyć do najświetniejszych (…) Uniesienie między publicznością doszło do najwyższego szczytu, bo też panowie Wieniawscy, z właściwym sobie ogniem, ogrzewającym szczytniejszych mistrzów, odegrali różnolite kompozycje (…)

Pożegnali zaś publiczność licznie zgromadzoną dwoma mazurami, z których jeden odtąd nosić będzie nazwę przypomnienia Poznania, na znak, że Poznań policzają do swych dobrych miast. [Źródło: Gazeta Wielkiego Księstwa Poznańskiego, 4 lipca 1854 r.]

1886 W Kościankach pod Strzałkowem urodził się Jerzy Hulewicz, pisarz, teoretyk sztuki, grafik i malarz reprezentujący nurt ekspresjonistyczny.

W roku 1916 założył w Poznaniu, wraz z braćmi Bohdanem i Witoldem, Spółkę Wydawniczą „Ostoja”. 1 października 1917 roku, z inicjatywy i przy finansowym wsparciu Jerzego Hulewicza, ukazał się pierwszy numer dwutygodnika „Zdrój”.

W latach 1917-1922 był jego redaktorem i kierownikiem artystycznym. W roku 1921 wraz z bratem Witoldem, był inicjatorem założenia poznańskiego oddziału Związku Zawodowego Literatów Polskich. W roku 1926 przeniósł się do Warszawy. W tym czasie współpracował z czasopismami „Kurier Poranny” i „Zwierciadło”. Podczas okupacji wydawał w Warszawie prasę podziemną. Zmarł nagle 1 lipca 1941 roku.

Źródło: Wielkopolski słownik biograficzny, red. Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski

1908 W Warszawie urodził się Józef Zembrzuski “Żużu” – aktor, współpracował z nieistniejącym już Kabaretem Tey.

Absolwent Wyższej Szkoły Handlowej w Poznaniu. Egzamin aktorski zdał w trybie eksternistycznym w 1971 roku. Od 1947 roku związany był z rozgłośnią Polskiego Radia w Poznaniu. Pracował jako zastępca kierownika artystycznego Estrady Poznańskiej. Współpracował z Teatrami Dramatycznymi oraz Teatrem Polskim w Poznaniu. Od 1973 roku związany był z Teatrem Nowym. Zmarł  9  grudnia 1975 roku w Poznaniu.

Tak aktora wspominała reżyserka Izabela Cywińska. Żużu to był poznański Franz Fiszer. Naprawdę nazywał się Józef Zembrzuski, dobiegał akurat sześćdziesiątki i był powszechnie lubianym… aktorem? nie, raczej bon vivantem. Bohaterem i twórcą wielu anegdot. To Żużu tłumaczył się ze swojej aktualnej bezżenności, twierdząc, że się rozwiódł, bo „między nim a jego piękną żoną była zbyt duża różnica płci”.

Kiedyś, w głębokim PRL-u, Żużu tajemniczo wyszeptał, że udało mu się załatwić wakacje na Lazurowym Wybrzeżu. Nikt oczywiście mu nie wierzył. Żużu porobił zakłady, prosząc, żeby niedowiarki tego i tego dnia, jak będzie wracał z ekskursji, czekały na niego na dworcu Poznań Główny przy pierwszej kasie. I tak się stało. Najpierw Żużu wynajął dorożkę i zapełniwszy ją kuframi i walizkami przejechał przez miasto w kierunku dworca, kłaniając się na wszystkie strony, tu i tam machając słomkowym kapeluszem, żeby wreszcie po dojechaniu do celu oddać do przechowalni bagaże i ukryć się na jakiś czas w domu. Kiedy nadeszła pora powrotu, chyłkiem dostawszy się na dworzec, odebrał bagaże z przechowalni, włożył kapelusz słomkowy i czekał, wyzywająco oparty o blat kasy… Trochę przyjaciół teatralnych i nie tylko teatralnych stawiło się o właściwej godzinie. Widząc opalonego make-upem Żuża, zadziwieni rzucili się do powitań. A on krzyczał z daleka: „Widzicie? Żużu nie kłamie, Żużu nie kłamie!”. O Żużu opowiadał mi jeszcze Adam Hanuszkiewicz, który przyjaźnił się z nim, kiedy mieszkali z Zośką Rysiówną w Poznaniu. Uwielbiał go i potrafił godzinami słuchać jego anegdot, które zamiast puentą kończyły się zwykle radosnym rechotem i zacieraniem rąk. Izabela Cywińska, Inne historie: Evviva l’arte!, felietony na stronie teatralny.pl

Anegdota opowiadana przez Zenona Laskowika: Żużu i pewien „Kataryniarz” podejmowali gości przed występami w „Dislus Ursus Super Star”. Oboje niezbyt się lubili, bo w pewnym sensie czuli się rywalami. Razu pewnego w oczekiwaniu na pierwszych gości Żużu oglądał telewizję. „Kataryniarz” siedzący obok niego zapytał: – Żuzu, gdzie kupiłeś takie ładne buty? – W tym sklepie vis a vis Opery – odparł Żużu. Po namyśle Kataryniarz zdziwiony zapytał: – Jak to możliwe? Przecież w Poznaniu przed Operą nie ma żadnych sklepów! Na to Żużu: – W Mediolanie!

Źródła: Felieton Izabeli Cywińskiej na stronie teatralny.pl, wikipedia, www.encyklopediakabaretu.pl, zdjęcie: Józef Zembrzuski (1974) Foto: Jerzy Nowakowski / Cyryl

1926 Z okazji uroczystych obchodów 150 rocznicy niepodległości USA przemianowano Ogród Botaniczny na park Wilsona.

“W pięknie, w proporczyki o barwach amerykańskich przybranym Ogrodzie – notował wrażenia reporter «Kuriera Poznańskiego» – wojsko utworzyło czworobok. Zgromadziła się licznie publiczność. Przybyłe władze i stowarzyszenia ze sztandarami zajęły miejsce obok głazu pamiątkowego ufundowanego przez Magistrat. Przytwierdzono do niego tablicę z brązu z wyrytym napisem:

W sto pięćdziesiątą rocznicą ogłoszenia Stanów Zjednoczonych Ameryki nazwało wdzięczne miasto Poznań Ogród Botaniczny Parkiem imienia Wilsona.

4 lipca 1926 o godz. 10.30 wszedł na mównicę p. prezydent Ratajski i wygłosił mowę uroczystościową zakończoną okrzykiem na część prezydenta USA Calvina Coolidge’a. Kompania honorowa 57 pułku piechoty sprezentowała broń, a orkiestra wojskowa odegrała hymny narodowe: amerykański i polski. KMP3/88

Park Wilsona od ulicy Głogowskiej, lata 1925-30, fot: fotopolska.eu

http://www.youtube.com/watch?v=nIQX-jX–Pw

1931 Odsłonięcie pomnika T.W. Wilsona w Poznaniu w parku jego imienia. Pomnik ufundowany przez Ignacego Jana Paderewskiego, odsłoniła wdowa po amerykańskim prezydencie, prezydent RP Ignacy Mościcki, oraz prezydent Poznania Cyryl Ratajski. Autorem rzeźby był Gutzon Borglum – autor twarzy Jerzego Waszyngtona wyrzeźbionej w zboczu góry Rushmore. Poziom artystyczny pomnika oceniono wtedy jednak bardzo nisko, m.in. sama wdowa stwierdziła, że mąż nie był zbyt podobny do siebie. Pomnik zniszczyli hitlerowcy.

Pierwszy pomnik Wilsona w Poznaniu. fot: http://poznan.wikia.com

1983 Założono Cech Rzemiosł Spożywczych w Poznaniu.

2010 W II turze wyborów prezydenckich w Poznaniu największe poparcie uzyskał Bronisław Komorowski – 72,31 proc., ale stolica Wielkopolski musiała w drugiej turze uznać wyższość Opola, gdzie Komorowski może się pochwalić rekordowym poparciem – 73,76 proc.

Mama prezydenta, Jadwiga Komorowska, socjolog, doktor nauk humanistycznych, w 1939 roku ukończyła Gimnazjum i Liceum im. Generałowej Zamoyskiej w Poznaniu (dzisiaj II LO). Po wojnie odbyła studia socjologiczne na Wydziale Prawno-Ekonomicznym i Humanistycznym Uniwersytetu w Poznaniu, w roku 1950 obrona pracy magisterskiej opartej na badaniach wśród Słowińców Antagonizm między autochtonami i osadnikami zza Bugu we wsi Kluki (na Pomorzu Zachodnim).

Prezydent Komorowski w II LO w Poznaniu  Foto: Piotr Molęcki/ KPRP

ZDARZYŁO SIĘ 4 LIPCA

1336 Podczas pielgrzymki do Santiago de Compostella zmarła 65-letnia Elżbieta Portugalska, królowa Portugalii, święta. Zanim wydała ostatnie tchnienie, wyszeptała: “Przynieście, proszę, krzesło dla tej promiennej damy, która zbliża się tu, cała ubrana na biało”.

1608 Samuel Champlain założył w Ameryce Północnej francuską kolonię Quebec.

1610 Bitwa pod Kłuszynem. Wojska polskie pod dowództwem hetmana polnego Stanisława żółkiewskiego zwyciężyły wojska rosyjskie. Polacy rozpoczęli okupację Moskwy i starania o tron carski dla Władysława Wazy.

1631 Theopherast Renaudot otworzył na Rue de la Calandre w Paryżu pierwsze w dziejach biuro pośrednictwa pracy „Pod Wielkim Kogutem”.

1753 Urodził się Jean-Pierre-Francois Blanchard, francuski pionier aeronautyki. Wykonał pierwszy w dziejach lotnictwa skok spadochronowy z balonu wolnego.

1776 Trzynaście byłych brytyjskich kolonii ogłosiło Deklarację Niepodległości. Święto narodowe Stanów Zjednoczonych Ameryki.

1802 Rozpoczęła działalność amerykańska Akademia Wojskowa w West Point.

1862 Lewis Carroll (właśc. Charles L. Dodgson), angielski matematyk zaczyna układać bajkę dla zaprzyjaźnionej Alice Lidell. Opublikował ją w 1865 roku pod tytułem „Alicja w krainie czarów”.

1900 Urodził się Louis Amstrong, amerykański muzyk jazzowy.

Być może nie jest to prawdziwa data urodzin tego artysty. Miejsce i czas jego urodzin – slumsy Nowego Orleanu nie sprzyjały ewidencjonowaniu ludności. Uważa się, że 4 lipca (rocznica uchwalenia Deklaracji Niepodległości) oraz „okrągły” rok 1900 są wymysłem Armstronga, który nie wiedział, gdzie się urodził. Jedno wiadomo na pewno – Louis Armstrong zmarł we śnie 6 lipca 1971 roku jako największy jazzman wszech czasów.

To on właśnie wynalazł “scat singing”, czyli śpiewanie bez słów. Miało to miejsce w 1927 roku, kiedy w czasie nagrywania piosenki zgubił kartkę z tekstem. Jego największe przeboje to “Hello Dolny” (1964) i “What A Wonderful World” (1968). Kilkukrotnie przyznawano mu nagrodę Grammy.

1922 W Rybniku podpisano protokół przejęcia przez Polskę części Górnego Śląska, przyznanej jej w wyniku plebiscytu.

1927 Urodziła się Gina Lollobrigida, gwiazda filmu włoskiego.

Popularność przyniosły jej role w filmach: “Fanfan Tulipan”, “Piękność dnia”, “Dzwonnik z Notre Dame”, “Paradiso”, “Buona sera”, a także “Król, dama, walet” w reżyserii polskiego twórcy Jerzego Skolimowskiego. O 1977 roku aktorka z powodzeniem zajęła się fotografiką.

1934 Zmarła w wieku 67 lat Maria Skłodowska-Curie, światowej sławy chemik i fizyk. Profesor Sorbony. Odkrywczyni radu i polonu. Dwukrotnie uhonorowana Nagrodą Nobla. Urodziła się 7 listopada 1867.

1941 Wraz z grupą profesorów wyższych uczelni gestapo rozstrzelało krytyka i tłumacza literatury francuskiej Tadeusza Boya Żeleńskiego. Zginął też Kazimierz Bartel, matematyk i polityk, były premier RP.

1943 W katastrofie lotniczej nad Giblartarem zginął gen. Władysław Sikorski, premier rządu polskiego na emigracji w latach 1939-43, wódz naczelny Sił Zbrojnych na Zachodzie

1946 Pogrom ludności żydowskiej w Kielcach. Wg. oficjalnych danych zginęły 42 osoby, a kilkadziesiąt odniosło rany. Dziewięciu rzekomych sprawców tej zbrodni skazano na karę śmierci. Inspiratorzy zajść do dziś nie zostali ujawnieni.

1946 Na trasie Warszawa-Paryż zaczęły kursować samoloty komunikacyjne, otwierając pierwsze lotnicze połączenie między Polską a Europą Zachodnią.

1976 W Sheffield przed koncertem Sex Pistols zadebiutowała na scenie formacja The Clash.

1982 Podniesiono banderę na żaglowcu szkolnym “Dar Młodzieży”.

1987 Numerem 1 brytyjskiej listy przebojów: “It’s A Sin” – Pet Shop Boys.

1989 W Belgi rozbił się radziecki MIG-23, którego pilot katapultował się nad Polską.

1990 Ukazał się singiel “Banned In The U.S.A.” grupy 2 Live Crew.

1997 Na Marsie wylądowała amerykańska sonda “Pathfinder”, pierwsza od wyprawy “Vikinga” w 1976 r. 6.07. robot-pojazd “Sejouner” rozpoczął wędrówkę po powierzchni planety, mając na celu zbadanie składu gruntu i skał.

Widok Marsa z lądownika Pathfinder Foto: nasa/cc

2004 Grecja została mistrzem Europy w piłce nożnej.

Imieniny obchodzą: Alfred, Elżbieta, Malwina, Teodor, Innocenty

Alfred to imię staroangielskie, pochodzące od słowa aelf, które oznacza elfa, ducha mieszkającego w górach, lasach przychylnego ludziom, a więc Alfred to może być ten, który udziela mądrych rad za pomocą elfów. Imię w Polsce używane od XIX wieku.

Elżbieta, z hebrajskiego oznacza „Bóg mój przysięgą”